Bu yazıda bir LED ve iki çift yönlü anahtar kullanarak vaviyen devresinin yapımını öğreneceğiz.
Anahtara bağlı normal bir aydınlatma devresinde, anahtarı kapalı hale getirirsek ışık yanar ve açık hale getirirsek söner.
Yalnız, iki ucunda kapı olan bir koridoru veya iki katlı bir evin katlar arasındaki merdiveni aydınlatmak istiyorsak, tek bir anahtar olması sorun çıkaracaktır.
Örneğin, anahtar alt katta olursa, yukarı çıkmadan önce ışık açılabilir. Yalnız, tekrar aşağı inene kadar ışık açık kalır. Ayrıca, ışık kapalıyken ikinci kattan aşağı karanlıkta inilmek zorunda kalınır. Bu anahtarın ortaya veya yukarı kata konulması da sorunu çözmez.
Yukarıdaki örnek için, biri birinci katta diğeri ikinci katta, toplam iki anahtar olması gerekiyor. Hangi katta olursanız olun, anahtarın durumunu değiştirdiğinizde (bastığınızda) ışık açıksa kapanmalı, kapalıysa açılmalıdır. Böylece, birinci katta ışığı açıp, ikinci kata çıkınca ışığı kapatabiliriz. Benzer şekilde yukarıdan aşağı inerken ikinci katta ışığı açıp, birinci kata inince geri kapatabiliriz.
Bu sorunun çözümü olan çift anahtarlı bağlantı şekline vaviyen ismi veriliyor. Vaviyen bağlantısı kullanıldığında, koridorun her iki ucuna da (merdiven için her iki kata da) anahtar bağlanıyor.
Vavyen bağlantısı yaparken kullanılan anahtar, normal anahtarlardan biraz farklıdır. Vavyen için kullanılan anahtarlara çift yönlü anahtar diyoruz. Çift yönlü anahtarların bir girişi ve iki çıkışı vardır. Anahtarın konumuna göre, giriş ile çıkışlardan biri her zaman birbirine bağlanır.
Anahtar 1 konumundayken B ve C, 2 konumundayken ise B ve A kısa devre olur. Bir vaviyen devresi için çift yönlü anahtarlardan iki adet gerekir.
Vaviyen devresi iiçin iki adet çift yönlü anahtar aşağıdaki gibi bağlanmalıdır. Bu bağlantıda, anahtarların aynı harfli çıkışlarını birbirine bağlanıyor. Böylece, anahtarlar aynı konumdayken devre tamamlanıp ışık yanıyor. Eğer anahtarların konumları tersken ışığın yanmasını istiyorsanız, farklı harfli çıkışlar birbirine bağlamalısınız.
Aşağıda kurulmuş bir vaviyen devresini görüyoruz. Her iki anahtar da aynı konumda olduğu için ışık yanıyor.
Anahtar konumları aynı
Eğer iki anahtardan birinin konumunu değiştirirsek, aradaki bağlantı kesilir ve ışık söner.
Anahtar konumları farklı
Eğer, ışık yanmıyorsa gene anahtarlardan birinin konumunu değiştirmemiz, tekrar bağlantının kurulmasını ve ışığın yanmasını sağlar.
Anahtar konumları aynı